De Transformatie van de Europese Veehouderij

Dit rapport beschrijft de complexe uitdagingen en mogelijke oplossingen met betrekking tot het mestoverschot en de stikstofproblematiek in de Europese veehouderij, gebaseerd op de discussie over dit onderwerp.

1. Het Probleem: Mestoverschot en Milieuschade

De Europese Unie kampt al decennia met watervervuiling door overbemesting. De intensieve veehouderij wordt vaak gezien als de grootste oorzaak, omdat de productie van dierlijke mest de verwerkingscapaciteit van de bodem overtreft. Dit resulteert in een overschot aan nutriënten die uitspoelen naar grond- en oppervlaktewater.

Naast de mest is ook de stikstofuitstoot, voornamelijk in de vorm van ammoniak uit stallen en mest, een groot probleem. Deze vervluchtigde stikstof draagt bij aan de stikstofdepositie in kwetsbare natuurgebieden, met verlies van biodiversiteit als gevolg.

2. De Paradigmaverschuiving: Mest als Grondstof

Een cruciale stap in de oplossing is om mest niet langer als afval te zien, maar als een waardevolle grondstof. Mest kan worden verwerkt in installaties die:

• Groene energie produceren: Door mest te vergisten ontstaat biogas, wat kan worden gebruikt voor de productie van elektriciteit en warmte.
• Hoogwaardige meststoffen genereren: De verwerking leidt tot een geconcentreerde meststof die preciezer kan worden ingezet dan onbewerkte mest, en die de afhankelijkheid van chemische kunstmest vermindert.

3. De Uitdaging: Van Theorie naar Praktijk

Hoewel het concept van mestverwerking logisch is, zijn er aanzienlijke barrières voor de implementatie op grote schaal:

• Economische Kosten: De investeringen in verwerkingsinstallaties zijn hoog en de eindproducten zijn nog niet altijd concurrerend met bestaande alternatieven.
• Logistieke Complexiteit: De aanvoer van mest van duizenden boerenbedrijven naar centrale verwerkingslocaties vereist een enorme logistieke operatie.
• Onvoldoende Stimulans: De transitie wordt vaak gedreven door milieuverplichtingen in plaats van door financiële prikkels, wat de bereidheid tot investeren verlaagt.

4. De Oplossing: Verplichting, Innovatie en Bescherming

Een effectief beleidsmodel zou de volgende elementen omvatten:

• Verplichting: Mestverwerking wordt een verplicht onderdeel van de bedrijfsvoering. Dit dwingt de sector tot innovatie en zorgt ervoor dat de milieukosten niet langer op de maatschappij rusten, maar worden geïnternaliseerd in de productprijs.
• Marktconsolidatie: Door de hogere kosten zullen minder efficiënte bedrijven failliet gaan, wat leidt tot een kleinere maar veerkrachtigere en duurzamere sector die beter in staat is te concurreren op basis van kwaliteit.
• Gelijk Speelveld: De regelgeving moet uniform worden ingevoerd in de hele Europese Unie. Daarnaast moet de EU de eigen markt beschermen tegen import van buiten de EU die niet voldoet aan dezelfde milieustandaarden.